examen 2015In de gemeente Berndonk wordt het huishoudelijk afval opgehaald door de gemeentelijke ophaaldienst. Dit afval wordt door de inwoners gescheiden in groente-, fruit- & tuinafval (gft-afval) en restafval. De inwoners gebruiken twee afvalcontainers: een groene voor gft-afval en een grijze voor restafval. Om de totale hoeveelheid huishoudelijk afval te beperken werkt de gemeente met een combinatie van twee tarieven:

  • een tarief per keer dat een container wordt geleegd, en
  • een tarief per kilo aangeboden afval.
1 Leg uit op welke twee manieren deze methode van heffen de inwoners van Berndonk stimuleert om minder huishoudelijk afval te produceren.
 

Mensen geven liever geen geld uit voor afval.
Hoe kun je besparen als je kijkt naar de twee verschillende tarieven?
2 Welk van beide tarieven zal effectiever zijn in het beperken van de totale hoeveelheid huishoudelijk afval? Verklaar het antwoord.
 

Wat zou jij doen met je afval als je per geleegde container moet betalen?

De gemeente Berndonk wil de aangeboden hoeveelheid huishoudelijk afval in 2011 verder beperken. Er ligt een voorstel om per soort afval een verschillend tarief per kilo te hanteren. Daarbij moet rekening worden gehouden met het verschil in tariefelasticiteit: zie bron 1.
De gemeente wil dat de totale hoeveelheid gft-afval daalt met 450.000 kilo en dat de totale hoeveelheid restafval daalt met 1.500.000 kilo.
Het tarief per kilo gft-afval wordt voor 2011 vastgesteld op € 0,16.

bron 1 gegevens afvalinzameling in de gemeente Berndonk in 2010

aantal huishoudens 15.000
gemiddelde hoeveelheid gft-afval per huishouden 300 kg
gemiddelde hoeveelheid restafval per huishouden 500 kg
tarief per keer legen € 2,50
tarief per kilo afval (gft- of restafval) € 0,15
Afwisselend per week kan de groene of de grijze container aangeboden worden.
Huishoudens in Berndonk zetten gemiddeld 40 keer per jaar een container aan de straat.

tariefelasticiteit in de gemeente Berndonk* gft-afval restafval
-1,5 -0,5

* tariefelasticiteit geldt zowel voor 2010 als 2011

Gebruik bovenstaande tekst en bron 1.

3 Moet het tarief per kilo restafval hoger of lager worden dan € 0,16? Verklaar het antwoord met behulp van een berekening.
 

Bereken eerst hoeveel procent de hoeveelheid restafval moet afnemen.
En daarna met behulp van de elasticiteit hoeveel het tarief dan moet veranderen. Denk aan algemene formule elasticiteit:

elasticiteit algemeen

Een gemeenteraadslid is het niet eens met het voorstel: “De verhoging van de afvaltarieven zal leiden tot negatieve externe effecten in de gemeente Berndonk.”

4 Geef een verklaring voor de redenering van het gemeenteraadslid.
 

Hoe kun je het makkelijkst geld besparen op je afvalrekening als je per kilo afval moet betalen?
Bedenk dat je oplossing een negatief effect moet hebben op andere burgers en/of de gemeente.

1

Uit de uitleg moet blijken dat

  • het tarief per keer legen de inwoners stimuleert om de containers minder vaak aan te bieden om daarmee lasten te besparen
  • het tarief per kilo de inwoners stimuleert om de aangeboden kilo’s afval te beperken en daarmee lasten te besparen
2

Tarief per kilo

Uit de verklaring moet blijken dat dit tarief een direct verband legt tussen de hoeveelheid aan te bieden afval en de prijs die daarvoor betaald wordt, terwijl een tarief per keer legen de inwoner zal stimuleren om de container zo vol mogelijk te stoppen en ‘niet op een kilo meer of minder te kijken’.
3

Hoger

Een voorbeeld van een juiste berekening is:

afname restafval:  × 100% = 20%

elasticiteit algemeen

GEVOLG moet dus met 20% omlaag.

De OORZAAK moet dan:  = +40%

→ nieuwe tarief 1,4 × € 0,15 = € 0,21
4

Een verklaring waaruit blijkt dat inwoners van Berndonk bij hogere afvaltarieven:

  • eerder geneigd zijn om afval (in de natuur) te dumpen
  • wat een negatief effect van consumptie vormt: omwonenden ondervinden hinder (waarvoor ze niet gecompenseerd worden)