Domein I, Goede Tijden, Slechte Tijden

Domein I, Goede Tijden, Slechte Tijden2024-02-23T10:31:08+02:00

De kandidaat kan in contexten analyseren waarom er sprake is van korte termijn schommelingen in economische activiteiten en welke mogelijkheden en grenzen er zijn voor conjunctuurbeleid. Markten laten zich niet gemakkelijk reguleren mede door toedoen van rigiditeiten.

Anti-cyclisch begrotingsbeleid2017-01-14T17:18:44+02:00

Bij anti-cyclisch begrotingsbeleid gebruikt de overheid haar begroting (inkomsten en uitgaven) om de conjunctuurcyclus tegen te werken.

Appreciatie2016-12-28T12:45:49+02:00

Koersstijging van een munt door verandering van vraag en aanbod op de valutamarkt.

Arbeidsproductiviteit2017-01-08T11:35:39+02:00

Arbeidsproductiviteit is de productie per arbeider per tijdseenheid.

Beroepsbevolking2017-01-08T11:37:02+02:00

Beroepsbevolking is alle personen in de leeftijd van 15 tot 75 die: betaald werk hebben (werkzame beroepsbevolking), of die geen betaald werk hebben, maar recent naar betaald werk hebben gezocht en daarvoor direct beschikbaar zijn (werkloze beroepsbevolking).

Bestedingen2017-01-14T17:44:53+02:00

Met bestedingen bedoelen we de totale vraag naar goederen en diensten in een land, voor zover die zorgen voor productie in dat land.
ook wel: effectieve vraag

EV = C + I + O + E – M

Betalingsbalans2017-01-08T11:25:43+02:00

Een betalingsbalans is een overzicht van alle transacties van een land met het buitenland in een bepaalde periode (meestal een jaar).

Bezettingsgraad2016-12-20T12:34:59+02:00

De bezettingsgraad geeft aan in welke mate de productiecapaciteit wordt gebruikt.

bezettingsgraad

Collectieve lastendruk2017-01-24T12:57:22+02:00

De collectieve lasten uitgedrukt als percentage van het nationale inkomen.

Collectieve sector2017-01-24T12:47:18+02:00

De collectieve sector bestaat uit de overheidssector (Rijk en lagere overheden) en de uitvoeringsinstanties voor de sociale zekerheid.

Conjuncturele werkloosheid2017-01-24T12:40:14+02:00

Werkloosheid die ontstaat doordat de bestedingen te laag zijn.
Daardoor wordt niet de gehele productiecapaciteit gebruikt en zijn er minder mensen werkzaam dan mogelijk.

Conjunctuur (golf)2016-12-18T14:44:38+02:00

Conjunctuur is de op- en neergaande beweging van de economie die veroorzaakt wordt door de veranderende omvang van de bestedingen.

Depreciatie2016-12-28T12:39:00+02:00

Koersdaling van een munt door verandering van vraag en/of aanbod op de valutamarkt.

Devaluatie2017-01-17T20:12:26+02:00

Een devaluatie is een neerwaartse aanpassing van de officiële spilkoers van een munt bij een systeem van vaste wisselkoersen.

Geldmarkt2017-01-24T13:28:42+02:00

Geheel van vraag naar en aanbod van financiële middelen met een korte looptijd*.

* met korte looptijd worden meestal financiële titels bedoeld met een oorspronkelijke looptijd van korter dan twee jaar.
Het gaat dus om leningen (vraagzijde)  en besparing (aanbodzijde) met een originele looptijd van minder dan twee jaar.

Geldschepping2017-01-17T19:56:16+02:00

Een stijging van de maatschappelijke geldhoeveelheid.

We spreken van geldvernietiging wanneer de maatschappelijke geldhoeveelheid daalt.

Hoogconjunctuur2016-12-20T13:37:08+02:00

We spreken van een hoogconjunctuur als de economie meer dan gemiddeld groeit.
Oorzaak van de hoogconjunctuur is een forse groei van de bestedingen.

Inverdieneffect2017-01-14T17:14:18+02:00

Wanneer de overheid de economie wil stimuleren, zal een deel van de extra uitgaven door extra inkomsten wordt terugverdiend. Dit noemen we het inverdieneffect.

Koopkracht / Reële inkomen2017-01-08T11:21:37+02:00

Koopkracht is het inkomen uitgedrukt in de hoeveelheid goederen die ermee gekocht kan worden.

Laagconjunctuur2016-12-20T13:39:52+02:00

We spreken van een laagconjunctuur als de economie minder dan gemiddeld groeit.
Oorzaak van de laagconjunctuur is een daling van de (groei van de) bestedingen.

Lopende rekening2016-12-20T12:27:12+02:00

Onderdeel van de betalingsbalans.
Op de Lopende rekening staan alle transacties die in dat jaar bijdragen aan de inkomensvorming.

Maatschappelijke geldhoeveelheid2016-12-15T14:55:01+02:00
De maatschappelijke geldhoeveelheid (M) omvat alle chartale en girale geld in handen van het publiek.
Multiplierwerking2017-01-14T17:16:14+02:00

De multiplier is een vermenigvuldigingsfactor die aangeeft hoeveel meer het nationaal inkomen stijgt dan de extra besteding door de overheid.

p/a-ratio2017-01-08T11:44:29+02:00

De p/a-ratio geeft aan hoeveel personen (gemiddeld) één arbeidsjaar delen.
Het geeft dus een beeld van de mate waarin mensen in deeltijd werken.

Prijscompensatie2017-01-08T11:19:19+02:00

Prijscompensatie is een loonstijging die gelijk is aan de hoogte van de prijsstijgingen (inflatie). Door prijscompensatie blijft de koopkracht van het loon constant.

Pro-cyclisch begrotingsbeleid2017-01-14T17:20:50+02:00

Bij pro-cyclisch begrotingsbeleid werken maatregelen van de overheid versterkend op de conjunctuurgolf.

Protectionisme2021-04-28T10:14:39+02:00

Wanneer landen hun eigen bedrijven beschermen tegen producten uit het buitenland, spreken we van protectionisme.

Recessie2016-12-20T12:50:08+02:00

We spreken van een recessie wanneer er meer dan twee kwartalen achtereenvolgens sprake is van een daling van de productie in een land.

Revaluatie2017-01-17T20:07:20+02:00

Een revaluatie is een aanpassing naar boven van de officiële spilkoers van een munt bij een systeem van vaste wisselkoersen.

Structurele werkloosheid2017-01-24T12:42:42+02:00

Verzamelnaam voor diverse vormen van werkloosheid die allemaal veroorzaakt worden door problemen aan de aanbodzijde van de economie.

We onderscheiden:

  • kwantitatieve structurele werkloosheid
  • kwalitatieve structurele werkloosheid
  • frictiewerkloosheid
  • seizoenswerkloosheid
Valutamarkt2017-01-08T11:28:23+02:00

Het geheel van vraag naar en aanbod van (vreemde) valuta’s.

Werkgelegenheid2017-01-08T11:42:06+02:00

De werkgelegenheid is de totale vraag naar de productiefactor arbeid.
Werkgelegenheid wordt uitgedrukt in personen of in arbeidsjaren.

Wisselkoers2017-01-08T11:31:20+02:00

De prijs van een valuta uitgedrukt in een andere valuta.
De wisselkoers van een euro (t.o.v. de dollar) is bijvoorbeeld: € 1 = $ 1,08

Conjunctuur

Met de conjunctuurzijde van de economie bekijken we de vraagzijde. We kijken naar het effect van bestedingen op korte termijn en de gevolgen voor bijvoorbeeld de werkloosheid.

Uitleg

Conjunctuur

Conjunctuur is de op- en neergaande beweging van de economie die veroorzaakt wordt door de veranderende omvang van [...]

Conjunctuur(beleid)

Arbeidsmarkt

Eigenlijk heeft elk onderwerp binnen de macro-economie raakvlakken met de arbeidsmarkt. Arbeidsmarkt zit in het examenprogramma door alle domeinen. Om een totaaloverzicht te maken, zijn hier ook alle andere onderdelen van de arbeidsmarkt nog eens opgenomen.

Uitleg

p/a-ratio

De p/a-ratio geeft aan hoeveel personen (gemiddeld) één arbeidsjaar delen. Het geeft dus een beeld van de mate waarin mensen [...]

Arbeidsmarkt

Wanneer we over de arbeidsmarkt spreken, dan hebben we het over het geheel van vraag naar- en aanbod van de productiefactor arbeid. […]

Loononderhandeling

Loononderhandeling is slechts één onderdeel van de onderhandeling over de totale arbeidsvoorwaarden. De meeste Nederlanders onderhandelen niet zelf over hun arbeidsvoorwaarden. Toch komen alle arbeidsvoorwaarden [...]

Loonkosten

Een bedrijf zal altijd proberen zo goedkoop mogelijk te produceren. Hoeveel arbeid een bedrijf zal inschakelen zal (onder andere) afhankelijk zijn van de kosten van arbeid; de loonkosten. [...]

WIG

In de loononderhandeling wordt een brutoloon afgesproken. Werkgevers hebben echter te maken met loonkosten die hoger zijn. Werknemers krijgen een nettoloon dat lager ligt. Het [...]

Vraag en Aanbod

Flexibilisering

Soorten werkloosheid

Beleid overheid

De overheid wil met haar conjunctuurbeleid vooral de werkgelegenheid en de inkomens(verdeling) beïnvloeden. Maar maatregelen voor de conjunctuur hebben ook bijna altijd gevolgen voor de structuur.

Uitleg

Opgaven

Automatische stabilisatoren

Geldschepping en monetair beleid

Geld speelt een belangrijke rol in onze economie. De Centrale Bank stuurt de hoeveelheid geld die beschikbaar is.
De Centrale Bank heeft officieel één doel: inflatie stabiliseren rond de 2 %. Om dat te realiseren kan de CB via de liquiditeit van de algemene banken de rente beïnvloeden. Maar een renteverandering heeft niet alleen gevolgen voor de inflatie.

Uitleg

Rentebeleid CB
Ga naar de bovenkant