Domeinen Markten en Samenwerken & Onderhandelen. 

4G is de nieuwe standaard voor mobiel internet geworden. Door de nieuwe technologie kan er tot tien keer sneller data worden gestreamd.
Dat betekent razendsnel browsen, foto’s uploaden en streamen van muziek en filmpjes. Momenteel zijn er acht telecombedrijven die 4G-abonnementen in diverse bundels (sms-en, belminuten en mobiel internet) aanbieden.

1 Is er bij het aanbieden van 4G-abonnementen sprake van een heterogeen oligopolie of een homogeen oligopolie? Licht je keuze toe.

Een product is homogeen wanneer de producten van de verschillende aanbieders voor de consument hetzelfde zijn. De consument is dan niet bereid om voor de ene aanbieder méér te betalen dan voor een andere. 

In een directievergadering van één van de aanbieders van 4G ontstaat het volgende gesprek.

  • De algemeen directeur:
    “Bij de huidige prijs van een 4G-abonnement hebben we bijna 17 jaar nodig om de miljardeninvestering van de 4G-licentie terug te verdienen.
    Om de omzet te verhogen en de terugverdienperiode te verkorten stel ik voor de abonnementsprijs te verhogen.”

  • De financieel directeur:
    “Dat lijkt mij niet verstandig. Omdat de vraag prijselastisch is, moeten we de abonnementsprijs juist verlagen om de omzet te verhogen.”

  • De marketingmanager:
    “Wij zijn actief op een markt van oligopolie en dan kan zowel het verhogen als het verlagen van de prijs leiden tot minder omzet.”

2 Leg de reactie van de financieel directeur uit.

Prijselastisch: de vraag reageert meer dan evenredig op een prijsverandering.

prijselasticiteit

OMZET = PRIJS × AFZET

3 Leg de reactie van de marketingmanager uit.

Een oligopolie is een markt die transparant is, omdat er maar een paar aanbieders zijn.
Consumenten én concurrentie kunnen de prijzen goed in de gaten houden / vergelijken.

Na enige tijd blijkt dat de prijzen van alle 4G-abonnementen stijgen. De mededingingsautoriteit heeft aangekondigd onderzoek te doen naar eventuele prijsafspraken. Prijsafspraken kunnen namelijk leiden tot maatschappelijk welvaartsverlies.

4 Leg uit dat het maken van prijsafspraken op deze markt via verandering van het consumentensurplus en het producentensurplus kan leiden tot maatschappelijk welvaartsverlies.

Wat gebeurt er met de prijs door deze afspraken?

Maak desnoods een schets om te kijken hoe dan de surplus van consument en producent veranderen.

Door de komst van de 4G-netwerken neemt de vraag van huishoudens naar internet via de kabel af. Momenteel voorzien twee kabelbedrijven ongeveer 7 miljoen huishoudens van vaste internetaansluitingen via de kabel. Beide bedrijven willen de concurrentie met de aanbieders van 4G-netwerken aangaan en overwegen een alternatief voor mobiel internet aan te bieden: een landelijk dekkend netwerk van wifi-hotspots via de kabel.

De mededingingsautoriteit beschikt over gegevens over de plannen van beide kabelbedrijven (zie bron 1, 2 en 3).

Bron 1 – omzet en marktaandelen

Huidige situatie bij de kabelbedrijven:
  • Omzet op de gehele markt van internet via de kabel bedraagt € 3 miljard.
  • Megabit heeft op basis van de omzet een marktaandeel van 60%
  • Interbyte heeft op basis van de omzet een marktaandeel van 40%
Nieuwe situatie:
  • Indien Megabit het landelijk dekkend wifi-netwerk op de markt brengt (en Interbyte niet) zal de omzet van Megabit met € 600 miljoen stijgen.
  • Indien Interbyte het landelijk dekkend wifi-netwerk op de markt brengt (en Megabit niet) zal de omzet van Interbyte met € 600 miljoen stijgen.

Bron 2 – jaarlijkse kosten per kabelbedrijf voor een landelijk dekkend netwerk van wifi-hotspots

constante kosten € 500 miljoen
variabele kosten 20% van de totale omzet

Bron 3 – pay-offmatrix
(winst in miljoenen euro’s bij het wel of niet op de markt brengen van een landelijk dekkend netwerk van wifi-hotspots)

matrix

Gebruik bron 1 en 2.

5 Laat met een berekening zien dat de winst van Megabit € 1.420 miljoen bedraagt indien Megabit wel en Interbyte niet overgaat tot de aanleg van mobiel internet via wifi-hotspots.

Winst = Omzet – Kosten

Omzet: eerst huidige situatie, dan aanpassen aan verandering.

Kosten: zie bron 2

De mededingingsautoriteit stelt: “Uit de pay-offmatrix blijkt dat beide bedrijven in een gevangenendilemma terecht kunnen komen. Indien beide bedrijven een uitweg zoeken uit dat dilemma kan dat nadelig zijn voor de mobiele-internetgebruiker.”

Gebruik bron 3.

6

Leg de stelling van de mededingingsautoriteit uit. Gebruik daarbij de volgende stappen:

  • bepaal eerst de dominante strategie van beide kabelbedrijven;
  • leg vervolgens uit dat er sprake is van een gevangenendilemma;
  • beargumenteer tenslotte dat de uitweg uit het dilemma nadelig kan zijn voor de mobiele-internetgebruiker.

Gebruik ongeveer 50 woorden.

1. gebruik de ‘best response-methode’ om de strategie van de deelnemers te bepalen

2. zoek desnoods nog eens op wanneer er precies sprake is van een gevangendilemma

3. welke strategie zouden de aanbieders moeten kiezen om uit het gevangendilemma te komen?

 

1

Heterogeen oligopolie
De aangeboden bundels op deze markt hebben (in de ogen van de koper) verschillende kenmerken (samenstelling sms, belminuten en mobiel internet).
2

Door het verlagen van de verkooprijs zal de afzet meer dan evenredig toenemen zodat de omzet stijgt (en de investering sneller wordt terugverdiend).
3

Een voorbeeld van een juiste uitleg is:

  • Bij de marktvorm oligopolie zal bij een bedrijf dat eenzijdig de prijs verhoogt de afzet (meer dan evenredig) dalen waardoor de omzet daalt
  • Bij prijsverlaging zal de concurrent daarin meegaan, met als gevolg dat de afzet niet toeneemt en de omzet afneemt
4

Een voorbeeld van een juiste uitleg is:

  • Door prijsafspraken wordt de concurrentie beperkt met als gevolg een hogere prijs
  • waardoor het consumentensurplus meer kan afnemen dan het producentensurplus toeneemt waardoor het totale surplus (maatschappelijke welvaart) kleiner wordt
5

Een voorbeeld van een juiste berekening is:

Totale opbrengsten: ( 0,6 × € 3 mld) + 600 mln = € 2.400 mln
Totale kosten: € 500 mln + 20% van € 2,4 mld  = € 980 mln  –
Totale winst:    € 1.420 mln
6

Een voorbeeld van een juist antwoord is:

  • De dominante strategie van zowel Megabit als Interbyte is het wel aanleggen van een landelijk dekkend netwerk van wifi-hotspots
  • Er is sprake van een gevangenendilemma omdat deze uitkomst (nash-evenwicht) suboptimaal is
  • Indien beide bedrijven (als uitweg uit het dilemma) de afspraak maken geen landelijk dekkend netwerk van wifi-hotspots aan te leggen (om zodoende de winst te verhogen) heeft de mobiele-internetgebruiker minder keuzemogelijkheden.