Sinds de privatisering van de ziektekostenverzekeringen is iedere Nederlander verplicht een ziektekostenverzekering te nemen bij een particuliere verzekeraar.
Bij verzekeren is meestal sprake van asymmetrische informatie. Een manier om die asymmetrische informatie voor de verzekeraars te beperken is het instellen/aanbieden van een eigen risico in combinatie met premiekortingen. Hoe hoger het eigen risico, hoe lager de maandpremie.

In onderstaande tabel staat de hoogte van de maandpremie in euro’s bij de verschillende eigen risico’s bij verzekeraar Zorgwel.

  Leeftijd Eigen risico
€ 200		 Eigen risico
€ 400		 Eigen risico
€ 800
Kind 0 t/m 17 0 0 0
Volwassene 18 t/m 25 58,30 51,10 35,40
  26 t/m 35 62,90 55,20 39,00
  36 t/m 45 92,70 82,30 62,00
  46 t/m 55 104,10 92,70 70,80
  56 en ouder 115,60 103,10 79,70
1 Noem twee redenen waarom de overheid de ziektekostenverzekeringen wilde privatiseren.
2 Leg uit hoe de instelling van een eigen risico de asymmetrische informatie kan verkleinen.
3 Leg uit waarom de verzekeraar de premie voor volwassenen afhankelijk maakt van de leeftijd. Gebruik de term averechtse selectie in je antwoord.
  • Simon is 20 jaar. Na lang zoeken is hij uitgekomen bij zorgverzekeraar Zorgwel.
    Simon is een jonge knul in goede gezondheid en verwacht komend jaar zo’n € 100 aan ziektekosten te gaan krijgen.
  • Yasmin is 30 jaar. Ook zij kiest voor Zorgwel. Zij verwacht volgend jaar zo’n € 600 aan ziektekosten (zij is in verwachting!).
4 Bereken voor Simon hoeveel eigen risico voor hem het voordeligst is door voor alle mogelijkheden zijn jaarlasten te berekenen.
5 Bereken ook voor Yasmin hoeveel eigen risico voor haar het voordeligst is.
6 Leg uit waarom iemand tóch zou kunnen kiezen voor een lager eigen risico.
7 Geef met behulp van de antwoorden van vraag 4, 5 en 6 nogmaals antwoord op de vraag of de instelling van het eigen risico de asymmetrische informatie beperkt.
8 Heeft een ziektekostenverzekeraar ook te maken met het verschijnsel moreel wangedrag? Verklaar je antwoord.

1
  1. Door privatisering moeten verzekeraars met elkaar gaan concurreren. Om winst te maken en klanten te trekken zullen zij dus proberen de kosten van de zorg laag te houden en de premies ook.
  2. Door te privatiseren ontstaat meer keuzevrijheid van de consument. Welke verzekeraar en welk pakket van zorg de consument wil hebben kan hij nu zélf bepalen.
2

Consumenten die aangeven dat zij de eerste kosten wel zelf willen betalen, geven daarmee een signaal dat zij weinig kosten verwachten. Deze consument laat zo zien te de “goede risico’s” te behoren.
3

Ouderen hebben gemiddeld de hoogste zorgkosten. Als de verzekeraar probeert de kosten over álle klanten te verdelen, zullen de jongere klanten (die veel minder kosten verwachten) de premie te hoog vinden. Zij zullen hun verzekering opzeggen. Op die manier blijft de verzekeraar zitten met alleen klanten die veel schade verwachten. Dit proces noemen we averechtse selectie.
Met alleen klanten die veel zorgkosten hebben, kan de verzekeraar geen winst behalen. Bovendien ontstaat het risico van een spiraalwerking van premieverhoging en afhakende klanten.
4

Simon:

  • Eigen risico € 200:
    kosten = 12 × 58,30 + 100 = € 799,60
    geen vergoeding van verzekeraar
  • Eigen risico € 400:
    kosten = 12 × 51,10 + 100 = € 713,20
    geen vergoeding van verzekeraar
  • Eigen risico € 800:

    kosten = 12 × 35,40 + 100 = € 524,80
    geen vergoeding van verzekeraar
5

Yasmin:

  • Eigen risico € 200:

    kosten = 12 × 62,90 + 200 = € 954,80
    vergoeding van verzekeraar = € 400
    netto kosten = € 554,80

  • Eigen risico € 400:
    kosten = 12 × 55,20 + 400 = € 1062,40
    vergoeding van verzekeraar = € 200
    netto kosten = € 862,40
  • Eigen risico € 800:
    kosten = 12 × 39,00 + 600 = € 1068,00
    geen vergoeding van verzekeraar
6

Als iemand erg risico-avers is (een hekel heeft aan risico’s) kan hij/zij tóch kiezen voor het laagste eigen risico. Ook al lijkt dat financieel minder voordelig.
Deze persoon kiest liever voor zekerheid.
7

Gezien het antwoord van vraag 4 en 5 is het inderdaad zo dat mensen die veel kosten verwachten beter een laag eigen risico kunnen nemen. Dit geeft dus de juiste signalen aan de verzekeraar.
Mensen die uit angst voor onzekerheid tóch kiezen voor een laag eigen risico geven dan wellicht niet de juiste informatie, maar zorgen eigenlijk alleen maar voor extra winst.  Als goede risico’s kiezen voor de duurste verzekering, zal de verzekeraar dat niet erg vinden.
8

Moreel wangedrag zal niet betekenen dat mensen zichzelf door onvoorzichtig gedrag eerder ziek laten worden.

Wel kan het zo zijn dat klanten, omdat de verzekering betaalt, eerder (onnodig) naar een arts of het ziekenhuid gaan. Wanneer zij zelf zouden moeten betalen zouden ze minder snel gaan.