Buitenlandse investeringen hebben een grote invloed op de economie van IJsland. Zo veroorzaakte de bouw van een aluminiumsmelterij door een Amerikaans bedrijf in 2004 een stijging van de wisselkoers van de IJslandse munt, de krona. In de periode 2004-2006 hebben buitenlandse investeringen zelfs tot een periode van hoogconjunctuur in IJsland geleid. Ook de consumptieve bestedingen stegen sterk in die periode. De IJslandse economie dreigde oververhit te raken. Terwijl de export van IJsland in de genoemde periode gelijk bleef, ontstond er een tekort op de lopende rekening van de betalingsbalans van IJsland.

betalingsbalans van IJsland, per kwartaal

2012TV1_01

Het saldo op de betalingsbalans van IJsland over de eerste helft van 2004 bedroeg +16 miljard krona.

1

Is het saldo op de betalingsbalans van IJsland over de tweede helft van 2004 ten opzichte van de eerste helft van 2004 verbeterd of verslechterd? Licht het antwoord toe met een berekening.
 

Lopende Rekening
Kapitaalrekening      +
Betalingsbalans

Vergelijk het saldo van de tweede helft met het gegeven saldo van de eerste helft.
2

Leg uit hoe de oververhitting van de IJslandse economie heeft geleid tot een tekort op de lopende rekening van de betalingsbalans van IJsland.
 

Oververhitting betekent dat er veel goederen en diensten gekocht worden.
De Lopende Rekening bestaat uit goederenrekening, dienstenrekening en inkomensrekening.

Eind 2005 begon de wisselkoers van de krona te dalen. Om dat tegen te gaan verhoogde de IJslandse centrale bank begin 2006 de rente. Een woordvoerder van de centrale bank stelde: “Ons doel is de inflatie te beperken. Daarom moet de koers van de krona stijgen, desnoods verhogen wij de rente tot 16%.”

3 Leg uit hoe een koersstijging van de krona de inflatie in IJsland kan beperken.
 

Inflatie heeft betrekking op de prijzen in eigen land.
De koers van de krona heeft invloed op de prijs van export en import.

In de eerste helft van 2006 is er sprake is van een toenemend overschot op de kapitaalrekening van IJsland.

4 Leg uit hoe het rentebeleid van de IJslandse centrale bank kon leiden tot een toenemend overschot op de kapitaalrekening van IJsland.
 

Op de Kapitaalrekening staan vooral:

  • internationale kredietverlening en aflossingen
  • internationale beleggingen
  • directe investeringen in / uit het buitenland.

Welk van deze onderdelen wordt beïnvloed door de rente?

1

Verbeterd

Een voorbeeld van een juiste berekening is:
saldo tweede helft 2004: 1 + 82 − 18 − 45 = +20
2

Een antwoord waaruit blijkt dat de toegenomen bestedingen leiden / een hogere bezettingsgraad in IJsland leidt tot een toename van de import van goederen en diensten (bij een gelijkblijvende export). 
3

Voorbeelden van een juiste uitleg zijn:

  • Een antwoord waaruit blijkt dat een hogere koers van de krona leidt tot lagere prijzen in krona’s van geïmporteerde producten (en dus tot een daling van het gemiddelde prijspeil).
  • Een antwoord waaruit blijkt dat een hogere koers van de krona leidt tot hogere prijzen van IJslandse exportproducten voor het buitenland, waardoor de export zal afnemen en dus de oververhitting die de prijsstijgingen veroorzaakte.
4

Voorbeelden van een juist antwoord zijn:

  • Een antwoord waaruit blijkt dat door de renteverhoging IJsland aantrekkelijker werd voor buitenlandse beleggers zodat de kapitaalimport toenam.
  • Een antwoord waaruit blijkt dat door de renteverhoging IJslanders geld gingen lenen in landen waar de rente lager was zodat de kapitaalimport toenam.