Heffing

Een heffing is een door de overheid opgelegde betaling.

Het is eigenlijk een verzamelnaam voor uiteenlopende opgelegde betalingen aan de overheid. Je kunt daarbij denken aan:

• milieuheffingen
• invoerrechten
• accijnzen
• btw

Soms is het ophalen van geld het belangrijkste doel van een heffing, maar vaak dienen heffingen ook een ander doel.
De overheid kan een heffing gebruiken om de kosten van negatieve externe effecten alsnog in de prijs van een product tot uitdrukking te krijgen, bijvoorbeeld in het geval van de vliegtax.
Eigenlijk wordt zo met behulp van heffingen een product duurder gemaakt om het gebruik ervan af te remmen.

Een vliegtax maak tickets duurder, waardoor minder mensen een vliegticket kopen. Op die manier neemt de milieuvervuiling en de geluidsoverlast van deze productie en consumptie af.
Tabakaccijns maakt sigaretten duurder, waardoor het gebruik ervan afneemt en de gezondheid van de bevolking verbetert.

De accijns op benzine maken benzine duurder, waardoor mensen minder benzine gaan gebruiken en minder milieu vervuilen.
Maar in welke mate het gebruik afneemt hangt af van de prijselasticiteit van de vraag. En die is bij benzine heel laag.
Daarom denken veel mensen dat in dit geval de accijns vooral gebruikt wordt om de staatskas te spekken. Waarschijnlijk is dat ook zo, maar als we ervan uitgaan dat de overheid tóch inkomsten nodig heeft, is het waarschijnlijk een betere manier van belastingheffing dan een extra hoge inkomstenbelasting.

Wanneer de overheid de producenten belast met een heffing (btw, accijns) op hun product, zullen zij alleen bereid zijn hun producten aan te bieden voor een hogere prijs. Zij willen zélf nog steeds hetzelfde verdienen als voorheen. De consument moet dus bovenop het bedrag dat de producent zelf wil verdienen ook de heffing betalen om de producenten over te halen dezelfde hoeveelheid aan te bieden.

Zoals eerder besproken (zie uitleg verkoopbereidheid) geeft de aanbodlijn aan welk bedrag producenten minimaal willen ontvangen voordat zij bereid zijn een bepaalde hoeveelheid te leveren.

Hoe ziet dat eruit met een aanbodlijn?

De aanbodlijn gaat met het bedrag van de heffing omhoog, maar dat wil niet zeggen dat de evenwichtsprijs óók met dit bedrag stijgt. De reactie van de consumenten (prijselasticiteit) op de wens van de producenten om méér te willen hebben zal bepalen hoeveel de prijs omhoog gaat.

Onderstaande twee figuren laten het effect van dezelfde heffing bij verschillend consumentengedrag zien.

Consumenten reageren relatief sterk op prijsveranderingen Elastische vraag:     Qv = -6P + 240	Consumenten reageren relatief zwak op een prijsverandering Inelastische vraag:    Qv = -2P + 120
Consumenten gaan veel minder kopen bij de gevraagde prijsstijging. Door de sterk afgenomen vraag stijgt de prijs – ondanks de heffing – nauwelijks.	Consumenten gaan nauwelijks minder kopen bij de gevraagde prijsstijging. Doordat de vraag nauwelijks afneemt, stijgt de prijs flink. Maar nog steeds minder dan de heffing! Alleen wanneer de vraag volkomen inelastisch is (dus consumenten helemaal niet reageren op een prijsstijging), zal de heffing volledig kunnen worden doorberekend in de prijs.

Het afwentelingspercentage geeft aan hoeveel procent van de heffing wordt afgewenteld op de consument.

 Afwentelingspercentage is dus iets anders dan de procentuele stijging van de prijs!