Domeinen Risico & Informatie en Goede Tijden, Slechte Tijden 

 

De economie van Cyprus, een eiland in de Middellandse Zee, steunt voornamelijk op de toeristen- en bankensector. Door hoge rentes op spaartegoeden was Cyprus al geruime tijd aantrekkelijk voor buitenlandse beleggers.

Sinds de toetreding tot de Economische en Monetaire Unie (EMU) in 2008 is de kapitaalimport nog verder toegenomen. Hierdoor is het vreemd vermogen van de totale bankensector in 2013 gegroeid tot 127,09 miljard euro, meer dan zeven maal het bruto binnenlands product (bbp) van Cyprus. De snelle groei van de bankensector in combinatie met de eurocrisis in 2013 hebben inmiddels geleid tot grote economische problemen in het eilandstaatje.

De problemen in de bankensector van Cyprus kunnen overslaan naar de overige EMU-lidstaten. Dat brengt de stabiliteit van de euro in gevaar (bron 1).

bron 1 Bankrisico’s op Cyprus en het gevaar van besmetting voor de overige EMU-lidstaten

uit een studie over een mogelijke bankencrisis op Cyprus:

In verhouding tot het bbp van Cyprus hebben de banken op dit eiland buitengewoon hoge schulden aan rekeninghouders in binnen- en buitenland. Door geruchten over mogelijke betalingsproblemen bij een bank kunnen rekeninghouders in paniek massaal hun tegoeden komen opvragen. Zonder hulp van buitenaf is een faillissement dan haast niet te vermijden. Indien deze situatie zich voordoet bij een bank op Cyprus, kunnen ook grote Europese banken in de problemen komen, als die geld hebben uitstaan bij deze bank. De Europese Centrale Bank kan zich dan genoodzaakt zien om financieel bij te springen.
1 Op welke deelrekening van de betalingsbalans worden de inkomsten uit toerisme genoteerd?
 

Deelrekeningen zijn:

  • goederenrekening
  • dienstenrekening
  • inkomensrekening
  • kapitaalrekening / financiële rekening
  • salderingsrekening

Gebruik bron 1 bij vragen 2 en 3.

2 Geef een verklaring voor de toenemende kapitaalimport na de toetreding van Cyprus tot de EMU. Gebruik in je verklaring het begrip ‘risicoaversie’.
 

Risicoaversie betekent zoiets als ‘een hekel hebben aan risico’.
Hoe verandert het risico door toetreding tot de EMU?
3 Verklaar hoe toetreding van Cyprus tot de EMU kan leiden tot ‘moral hazard’ bij de banken op dat eiland.
 

Moral hazard betekent dat iemand zich risicovoller gaat gedragen, omdat de financiële gevolgen van dat risicogedrag (deels) bij een ander liggen.

bron 2 aandeel dienstverlening in bbp en aandeel bankensector in dienstverlening

Jaar bbp,
in miljarden euro’s		 aandeel
dienstverlening in bbp		 aandeel bankensector
in dienstverlening
2008 17,2 50% 40%
2013 17,9 75% 70%

Gebruik bron 2.

4 Bereken met hoeveel procent de bijdrage in euro’s door de bankensector aan het bbp van Cyprus in de periode 2008-2013 is toegenomen.
 

Bereken het gevraagde in twee stappen:

  1. bereken eerst hoeveel euro er bijgedragen wordt door de bankensector in het bbp
  2. bereken daarna de procentuele toename

Voordat Cyprus in 2008 toetrad tot de EMU was de nationale valuta, het cypruspond (CYP), op de internationale valutamarkt € 0,71 waard. De EMU vond deze koers sterk overgewaardeerd en stelde in 2008 de omruilkoers van 1 CYP vast op € 0,58.

Cyprus is sterk afhankelijk van import. Econoom Kyriacou: “Door de omruilkoers van de CYP vast te stellen op € 0,58 in plaats van € 0,71 is de inflatie toegenomen.”

5 Verklaar de stelling van Kyriacou over de toegenomen inflatie.
 

Waarom stijgen de prijzen in een land als de wisselkoers van dat land daalt? (of zoals hier: lager is dan werkelijk)

1

Op de lopende rekening / dienstenrekening
2

Voorbeelden van een juiste verklaring zijn:

  • Cyprus is toegetreden tot een monetaire unie met een stabiele munt. Beleggers met risicoaversie profiteren hiervan.
  • Beleggers met risicoaversie zijn ervan uitgegaan dat de EMU bij mogelijk optredende problemen wel financieel te hulp zal komen.
3

Banken op Cyprus kunnen ervan uitgaan dat de EMU hen wel zal redden in het geval hun stabiliteit ernstig in gevaar komt. Dit kan hen ertoe aanzetten om meer spaartegoeden aan te trekken dan verantwoord is.
4

Een voorbeeld van een juiste berekening is:

  • bijdrage in 2008: 17,2 mld × 0,50 × 0,40 = 3,44 miljard euro
    bijdrage in 2013: 17,9 mld × 0,75 × 0,70 = 9,40 miljard euro
     
  • procentuele toename:  × 100% = 173,3 %
5

Een voorbeeld van een juiste verklaring is:

  • Door de lagere omruilkoers wordt de import voor Cyprus relatief duurder.
  • De hogere importprijzen zullen (deels) worden doorberekend in de (consumenten)prijzen. Dit versterkt de inflatie.