Domeinen Markten en procenten 

In 2012 betaalt de Nederlandse automobilist een ongekend hoge prijs voor benzine. Deze hoge benzineprijs wordt onder andere veroorzaakt door:

  • veranderingen in vraag en aanbod van olie (olie is de grondstof voor benzine);
  • stijgende tarieven van prijsverhogende belastingen, zoals accijns.

bron 1 uit een krant van maart 2012

De …(1)… groei van de wereldeconomie zorgt via de …(2)… voor krapte op de oliemarkt. Maar ook de instabiele politieke situatie in olieproducerende Arabische landen heeft een prijsopdrijvend effect. Ondanks het feit dat er door die instabiele situatie nog geen liter olie minder is geproduceerd, heerst er bij de afnemers, zoals benzineproducenten, onzekerheid over …(3)… olie. De benzineproducenten gaan daardoor …(4)… olie inkopen, waardoor de belangrijkste grondstof voor benzine duurder wordt.

Ook de overheid draagt bij aan een stijging van de benzineprijs. Op Turkije na wordt nergens méér belasting betaald op een liter benzine dan in Nederland.

Benzinepomphouders waarschuwen voor vermijdings- oftewel ontwijkingsgedrag van de Nederlandse automobilist: “Ze gaan niet minder rijden maar de vraag naar Nederlandse benzine neemt af.” De pomphouders pleiten voor een verlaging van de benzineaccijns: “In Nederland betaalt een automobilist per liter loodvrije benzine meer dan een euro belasting en in België is dat minder dan een euro, terwijl de prijs exclusief belastingen en het btw-percentage in beide landen gelijk zijn”, aldus een Nederlandse pomphouder.

Gebruik bron 1.

1

Maak van het eerste krantenbericht uit bron 1 een economisch juiste tekst.

Kies uit:

bij (1)  afnemende / sterke
bij (2)  aanbodzijde / vraagzijde
bij (3)  het aanbod van / de vraag naar
bij (4)  meer / minder
 

Begin vanuit het begrip ‘krapte’.
Krapte betekent dat er relatief weinig beschikbaar is.

Gebruik bron 1.

2

Leg met een voorbeeld uit hoe een hogere belastingdruk op de benzineprijs kan leiden tot ontwijking van belasting op benzine door Nederlandse automobilisten.
 

Verzin een manier hoe je kunt voorkomen dat je deze belasting op benzine moet betalen.

bron 2 prijsopbouw loodvrije benzine in Nederland (per liter; 2012)

benzine2014

* btw wordt berekend over het totaal van toegevoegde waardes en accijns

bron 3  indexcijfers voor het totaalbedrag van accijns en btw per liter loodvrije benzine (2012)

 indexcijfers2014

Gebruik bron 1, 2 en 3 bij de vragen 3 en 4.

3 Toon met behulp van een berekening aan dat het totale belastingbedrag per liter loodvrije benzine in België € 0,867 is.
 

Het totale belastingbedrag in Nederland is 100%, terwijl het in België 85% is.
4 Bereken hoeveel eurocent de accijns op een liter loodvrije benzine in België lager is dan in Nederland.
 

De consumentenprijs in België bestaat uit dezelfde toegevoegde waarde + de belastingen.
De consumentenprijs is inclusief 21% BTW.
Als je weet hoeveel BTW er in de prijs zit, weet je ook hoeveel accijns er in het totale belastingbedrag zit.

De hogere olieprijzen leiden ook tot hogere prijzen voor diesel. Deze brandstof dreigt in 2012 extra duur te worden doordat de Europese Unie van plan is de lagere dieselaccijns op te trekken naar het niveau van de benzineaccijns van dat land. “De schatkist lift met u mee!”, roept een zelfstandige Nederlandse vrachtwagenchauffeur die tegenstander is van deze maatregel.

Een vervoerseconoom reageert: “De hogere dieselaccijns kan ook leiden tot een afname van overheidsinkomsten uit de transportsector.

5

Schrijf de argumentatie bij het standpunt van de vervoerseconoom.

Maak in deze argumentatie een onderscheid tussen de gevolgen van de belastingmaatregel indien de transportsector de hogere dieselaccijns:

  • wel doorberekent in de prijzen van de vervoerscontracten en
  • niet doorberekent in de prijzen van de vervoerscontracten.

Gebruik ongeveer 80 woorden
 

De overheid verdient behalve BTW-inkomsten ook Loon- en Inkomstenbelasting en Vennootschapsbelasting.

1

bij (1) sterke
bij (2) vraagzijde
bij (3) het aanbod van
bij (4) meer
2

Voorbeelden van een juist antwoord zijn:

  • Een antwoord waaruit blijkt dat de Nederlandse automobilist gaat tanken in een buurland omdat daar de benzineprijs lager is.
  • Een antwoord waaruit blijkt dat de Nederlandse automobilist kiest voor een auto die niet op benzine maar op diesel, gas of elektriciteit rijdt, als van die energiebronnen de brandstofprijs lager is.
  • Een antwoord waaruit blijkt dat de Nederlandse automobilist kiest voor een ander vervoermiddel, zoals openbaar vervoer, als dat middel relatief goedkoper blijkt te worden.
  • Een antwoord waaruit blijkt dat de Nederlandse automobilist (tegen de verwachting van de pomphouders) vaker thuis werkt en/of voor vakanties een ander vervoermiddel kiest en daardoor minder gaat rijden.
3

Een voorbeeld van een juiste berekening is:

Nederland is 100 → totaal aan belasting in België is 85:

exam2014_0× (€ 0,30 + € 0,72) = € 0,867
4

Voorbeeld van een juiste berekening:

  • consumentenprijs België: € 0,71 + € 0,867 = € 1,577
    btw België: exam2014_1× € 1,577 = € 0,274
  • accijns in België: € 0,867 − € 0,274 = € 0,59 (afgerond) en dat is
    (€ 0,72 − € 0,59) € 0,13 lager dan in Nederland

Opmerking: een andere manier van afronden ook goed rekenen.
5

Een voorbeeld van een juist antwoord is:

  • Als de accijnsverhoging wel wordt doorberekend zal door de hogere prijzen van vervoerscontracten de internationale concurrentiepositie van de Nederlandse transportsector verslechteren, hetgeen kan leiden tot minder afzet. Hierdoor kan (in Nederland) de winst afnemen waardoor de overheid minder winstbelasting ontvangt / de werkgelegenheid afnemen waardoor de overheid minder loonbelasting ontvangt.
  • Als de accijnsverhoging niet wordt doorberekend (bijvoorbeeld uit concurrentieoverwegingen), zullen de winstmarges in de transportsector afnemen waardoor de overheid (bij een gelijkblijvende omzet) minder winstbelasting ontvangt.