Domeinen Markten & Samenwerken en Onderhandelen

Schierland is een klein eiland gelegen op enkele kilometers van het vasteland. Voor vervoer van en naar het eiland zijn de eilanders en de toeristen al meer dan honderd jaar afhankelijk van één veerdienst: Ferrygood.
De eilanders zijn al jaren ontevreden over de ‘veel te hoge prijs’ die Ferrygood voor een retourticket berekent. De onvrede bij de eilanders heeft geleid tot de oprichting van een veerdienst in eigen beheer: Budgetboot. Een retourticket is bij Budgetboot veel goedkoper.

1 Is er na toetreding van Budgetboot op de markt van veerdiensten naar Schierland sprake van monopolistische concurrentie of oligopolie? Verklaar het antwoord.

Theorievraag: vergelijk de kenmerken van beide marktvormen.

Ferrygood kan zich de onvrede van de eilanders niet voorstellen: “Wij zijn een commercieel bedrijf, maar hebben de huidige prijs van een retourticket van € 31,20 toch gebaseerd op het behalen van maximale omzet. Als we streefden naar maximale totale winst, zouden we voor een retourticket een prijs moeten rekenen die bijna 20% hoger ligt.”

Bron 1 – bedrijfseconomische gegevens van Ferrygood

monopolist

P = -0,12Q + 62,4
MO = -0,24Q + 62,4
TK = 12Q + 2.000

P = prijs van een retourticket in euro’s
Q =  gevraagde hoeveelheid retourtickets in duizendtallen
GO = gemiddelde opbrengst (P)
MO = marginale opbrengst
MK = marginale kosten
TK = totale kosten in duizenden euro’s

Gebruik bron 1.

2 Bereken de prijs van een retourticket indien Ferrygood streeft naar maximale totale winst.

Maximale Totale Winst wordt behaald bij een productie-omvang waarbij geldt:
MO = MK.
Bereken bij die productie-omvang de prijs.

Directeur Rob Kaptein van Budgetboot: “De prijs van een retourticket bij Budgetboot is € 10. Er zijn verschillende redenen waarom wij veel goedkoper zijn dan Ferrygood:

  • Budgetboot biedt minder service en de veerboten zijn minder luxe, daardoor zijn de totale constante kosten veel lager en bedragen onze variabele kosten maar € 6 per retourticket;
  • Budgetboot streeft naar een break-even situatie. Bij 95.000 verkochte retourtickets is er voldoende omzet om onze totale kosten te dekken.”
3 Bereken de totale constante kosten van Budgetboot.

Break-even-afzet is 95.000 tickets.
Bij die productie geldt: TO = TK

Ferrygood overweegt de prijs van een retourticket te verlagen. “Als we niets doen zal het marktaandeel van onze concurrent verder toenemen en dat is onacceptabel”, aldus de directie van Ferrygood. Rob Kaptein vraagt zich af hoe Budgetboot het best kan reageren: de prijs ook verlagen of de prijs gelijk houden? Daartoe stelt hij een matrix op waarin de effecten van de prijsverlaging op het marktaandeel zijn verwerkt (zie bron 2). In zijn matrix is Rob Kaptein ervan uitgegaan dat de totale afzet op de markt van veerdiensten naar Schierland gelijk blijft.

Een econoom doet de volgende uitspraken over de matrix:

  • “Als de veerdiensten op basis van deze matrix een besluit nemen, heeft dat voor beide negatieve gevolgen voor de omzet.
  • Daarom verwacht ik dat ze zullen proberen om een prijsafspraak te maken, ook al is dat verboden.”

Bron 2 – opbrengstmatrix

matrix

Gebruik bron 2.

4 Bepaal de dominante strategie van beide veerdiensten en geef op basis daarvan een verklaring voor de uitspraken van de econoom.

Zoek het Nash-evenwicht met de beste-reactie-methode.

Vergelijk dit evenwicht met de andere mogelijkheden en bedenk wat de getallen in de matrix voorstellen.

1

Oligopolie

Voorbeeld van een juiste verklaring:
Er is sprake van een beperkt aantal (twee) aanbieders.

2

Een voorbeeld van een juiste berekening is:

  • Prijs bij doelstelling maximale totale winst:
    MO = MK
    −0,24Q + 62,4 = 12
    Q = 210
  • P = −0,12 × 210 + 62,4 = € 37,20
3

TO = 95.000 × 10 = 950.000
TK = 6 × 95.000 + TCK

break-even wordt bereikt als TO = TK
950.000 = 570.000 + TCK
TCK = 380.000

4

Een voorbeeld van een juist antwoord is:

  • De dominante strategie van beide veerdiensten is ‘prijs verlagen’
  • De marktaandelen worden dan hetzelfde als in de situatie waarbij de prijzen gelijk waren gehouden, maar bij een gelijke totale marktafzet zal door de prijsdaling de omzet voor beide partijen afnemen
  • Het maken van een prijsafspraak om de prijzen gelijk te houden kan deze omzetdaling voorkomen