De kandidaat kan in contexten analyseren dat keuzes en ruil die plaatsvinden worden gecoördineerd via de markt. Prijsvorming is het coördinatiemechanisme waarmee vraag en aanbod op elkaar worden afgestemd. De manier waarop prijsvorming plaatsvindt is afhankelijk van de marktstructuur (marktvormen) en heeft gevolgen voor toetreding, welvaart en economische politiek.
Een extern effect is een positieve of negatieve bijwerking van productie of consumptie. Deze bijwerking wordt door een ander dan de veroorzaker ervaren.
We spreken van een positief extern effect wanneer de welvaart van die externe partij positief wordt beïnvloed.
Een negatief extern effect zorgt ervoor dat de welvaart van die externe partij daalt.
Het belangrijkste voorbeeld van een negatief extern effect is milieuvervuiling.
Doel is om het product ook voor mensen met een lager inkomen betaalbaar te houden.
Doel is het behouden van de productie en werkgelegenheid in het eigen land.
Totale opbrengst (TO) betekent hetzelfde als omzet.
Is een vermenigvuldigingsfactor (Ev) die aangeeft in welke mate de vraag van een product reageert op een prijsverandering van dat product (beide gemeten in procentuele veranderingen).
Markten en marktwerking
Vraag en aanbod bepalen de prijs. Maar niet op alle markten zijn de omstandigheden hetzelfde.
In dit deel wordt gekeken naar de werking van de verschillende markten en de verdeling van het surplus tussen producent en consument.
Uitleg
Vraag en betalingsbereidheid
Hoeveel er van een bepaald product gevraagd wordt, hangt van vele factoren af. Uiteraard is de [...]
Vraaglijn tekenen
Een vraaglijn wordt meestal weergegeven als een rechte lijn. Die lijn daalt, omdat bij een lagere prijs steeds meer mensen [...]
Betalingsbereidheid en consumentensurplus
Een consumentensurplus ontstaat wanneer consumenten bereid zijn om méér te betalen dan de geldende prijs. [...]
Aanbod en verkoopbereidheid
Hoeveel bedrijven aanbieden hangt af van hun verkoopbereidheid. Die verkoopbereidheid geeft aan wat een bedrijf [...]
Aanbodlijn tekenen
Een aanbodlijn wordt meestal weergegeven als een rechte lijn. Die lijn stijgt, omdat bij een hogere prijs steeds meer bedrijven in [...]
Verkoopbereidheid en producentensurplus
Een producentensurplus ontstaat wanneer producenten bereid zijn het product te leveren voor minder dan de geldende marktprijs. [...]
Evenwichtsprijs
De evenwichtsprijs is de prijs die door vrije werking van vraag en aanbod ontstaat. [...]
Prijsmechanisme – de onzichtbare hand
Grondlegger van de klassieke economie, Adam Smith, noemde het The invisible hand. Deze onzichtbare hand, [...]
Verschuiven van de lijn
Wanneer we met de lijnen in een marktmodel beschrijven hoe vraag of aanbod reageert op [...]
Marktvormen
Marktvormen zijn alle omstandigheden waaronder een producent / de producenten opereren. […]
Marktvorm en opbrengsten
De omstandigheden op een markt kunnen sterk verschillen. Soms zijn er veel producenten, soms slechtst [...]
Volkomen concurrentie
Qa, Qv, suplus
Monopolist
Oligopolie
Monopolistische concurrentie
Elasticiteiten
Elasticiteiten geven het verband weer tussen twee relatieve veranderingen.
Bijvoorbeeld in welke mate de vraag in verhouding reageert op een prijsverandering.
Uitleg
Elasticiteit algemeen
Een elasticiteit is een vermenigvuldigingsgetal dat aangeeft hoe sterk de relatie tussen twee gebeurtenissen, gemeten in [...]
Maar één verandering!
Met een elasticiteit geven we aan hoe sterk de relatie is tussen twee veranderingen. Daarbij [...]
Prijselasticiteit van de vraag
De prijselasticiteit (Ev) is een vermenigvuldigingsfactor die aangeeft in welke mate de vraag naar een [...]
Inkomenselasticiteit
De inkomenselasticiteit (Ei) is een vermenigvuldigingsfactor die aangeeft in welke mate de vraag naar een bepaald [...]
Kruislingse elasticiteit
De kruiselingse elasticiteit (Ek) is een vermenigvuldigingsfactor die aangeeft in welke mate de vraag naar een product reageert op de prijsverandering [...]
Substitutiegoederen
Substitutiegoederen zijn goederen die elkaar in het gebruik kunnen vervangen. […]
Complementaire goederen
Complementaire goederen zijn goederen die elkaar in het gebruik aanvullen. […]
Produceren: kosten, opbrengsten, winst/verlies
Producenten hebben niet op elke markt dezelfde invloed op de prijs. Bovendien hangt de keuze van hun productieomvang ook af van het verloop van de kosten. In dit deel bekijken we de samenhang tussen kosten en opbrengsten voor producenten op verschillende markten.
Uitleg
Soorten kosten
We maken onderscheid tussen twee soorten kosten: constante kosten en variabele kosten. […]
Constante kosten
Constante kosten zijn kosten waarvan het totaalbedrag niet afhankelijk is van de productieomvang. [...]
Variabele kosten
Variabele kosten zijn kosten waarvan het totaalbedrag afhankelijk is van de productieomvang. [...]
Marginale kosten
Marginale kosten geven het bedrag aan waarmee de totale kosten van het bedrijf toenemen als [...]
Marginale opbrengst
De marginale opbrengst is het bedrag waarmee de totale opbrengst van het bedrijf verandert als het [...]
Ondernemingsdoelstellingen bij volkomen concurrentie
Een producent op een markt van volkomen concurrentie kan niet zelf zijn prijs bepalen. Die prijs wordt bepaald door [...]
Ondernemingsdoelstellingen bij een Monopolist
Een monopolist kan zelf zijn prijs bepalen. Hoeveel producten hij dan verkoopt is afhankelijk van de betalingsbereidheid van zijn [...]
Arceren winst
Maximale winst bij VC
Doelstellingen monopolist
Overheidsingrijpen in de markt
De werking van markten is niet altijd ideaal. Soms vindt de samenleving dat ingrijpen noodzakelijk is. De overheid kan direct ingrijpen in de prijs met minimum- of maximumprijzen. Of indirect de prijs beïnvloeden via heffingen of subsidies.
Uitleg
Minimumprijs
De overheid kán besluiten om direct in te grijpen in de prijsvorming op de markt. In sommige gevallen wordt de evenwichtsprijs op de [...]
Maximumprijs
Soms wordt de marktprijs van een product te hoog. Voor sommige consumenten wordt het product daardoor onbetaalbaar.Wanneer de overheid het [...]